Vệ sinh yếu quyết khuyên răn về dưỡng sinh và các phương pháp phòng chống bệnh tật, phần này nói về việc phòng tránh tai nạn.
Tránh tai nạn
Muốn cho thôn xóm được yên
Mỗi người đều phải giữ gìn cùng nhau
Đề phòng trộm cướp binh đao
Là điều khó tránh người nào chẳng lo
Ấy là những việc bất ngờ
Thật ra vốn có nguyên do rõ ràng
Khó nghèo ghét kẻ giàu sang
Kẻ ăn không hết, người làm chẳng ra
Kẻ thì gác tía xướng xa
Người thì đói rét kêu la khắp đường
Thà rằng bạo động bất lường
Còn hơn chết đói nằm đường thối thây
Bệnh đời sâu sắc lắm thay
Tây y không dễ với tay ngăn ngừa
Sửa mình lương thiện cần cù
Không chèo chẳng ngã, không giàu chẳng nguy
Mặc đời những truyện thị phi
Bỏ lòng lợi dục sợ gì tai ương
Chí như ẩu đả đao thương
Giết nhau, đầu độc vẫn thường xảy ra
Lòng tham không đái khôn dò
Chỉ vì danh lợi, dâm tà xui nên
Lại còn gieo hoạt vu oan
Đốt nhà hại của dã man vô cùng
Chỉ vì nông nổi ác tâm
Làm người đau khổ, hoạ thâm về mình
Tội chi thắt cổ trầm mình
Dù người ức iếp, quyên sinh thiệt đời
Chi bằng nhẫn nhục cho rồi
Lòng mình ngay thằng, có thời giải oan
Ở đời tai hoạ đa đoan
Biết lường tiến thoái biết dừng khỏi nguy
Can qua tham khốc thường khi
Tranh quyền cướp nước chỉ vì mộng tham
Mưu thâm thì hoạ cũng thâm
Hại nhân, nhân hại, tất nhiên, khôn ngừa
Anh hùng lỡ bước sa cơ
Hùm thiêng mắc bẫy, nào ngờ chết toi
Chớ nên tàn bạo ở đời
Lòng mình không muốn thì người nào dung
Chớ nên cậy thế oai hung
Lòng người không phục, đến cùng vẫn nguy
Chớ nên thám hiểm hiếu kỳ
Đứng đi cẩn thận sợ gì chiết thương (què xương)
Chớ nên lặn vực chui hang
Nhỡ khi chuột rút, xà lang hại mình
Chớ vì quyền lợi tranh giành
Hại nhân ích kỷ mà thành oan gia
Chớ nên đấu sức ganh đua
Ngoài phòng tai nạn, trong ngừa tổn thương
Lưới chài săn bắn phải phong
Biến khơi, rừng rậm, tố dông lạc đường
Đừng nên táo bạo không chừng
Sông sâu chớ lôi, đò đầy khoan sang
Thú trùng tác hại cũng thường
Há không nghĩ đến những phương thuốc phòng
Chó dại thì nó chay rông
Ăn nhầm nọc độc ngoài đồng phát điên
Thường nên nhốt lại đừng quên
Hết đường tiếp xúc nhiễm truyền được sao
Đề phòng chấy rận thế nào
Cần nên tắm gội chải đầu luôn luôn
Rận thì nên giặt áo quần
Hột na trừ chấy vài lần hết ngay
Vôi đá sát trùng xưa nay
Trừ giun, diệt đỉa ta hay thường dùng
Trục đỉa thì dùng mật ong
Nó còn dùng để trục trùng vào tai
Thuốc chuột dùng rễ Hương bài
Trừ sâu: thuốc lá, trừ ruồi: Ngề, vôi
Trừ rệp: bồ kết, hoa nồi
Hun nhà trừ muỗi, dùng Bèo, lá Xoan
Đề phòng rết cắn không quên
Giường nằm phải có che phên làm trần
Nhà giàu đã có mùng màn
Sợ gì rết muỗi mà bàn mà lo
Mắm tương trong vại trong vò
Tự sinh ròi bọ, lò mò bò lên
Dùng là Bọ mắm bỏ trên
Bọ bâu lên lá ta bèn vứt đi
Lá này giã bỏ trước khi
Phòng ngừa sinh bọ có bề tốt hơn
Miệng vò bịt vải luôn luôn
Ruồi lằn không đậu lại càng tốt thay
Ong bu chớ đập mà nguy
Một con bị chết cả bầy đốt luôn
Đề phòng xà thú vào vườn
Trồng cây Ruốc cá xung quanh hàng rào
Lại con trừ đỉa dưới ao
Thường lấy xương ngựa bỏ vào cũng hay
Hải Thượng Lãn Ông Y Tôn Tâm Lĩnh
Bùi Gia.
