Yoga là gì?

Yoga là một phương pháp luyện tập lâu đời có nguồn gốc từ Ấn Độ khoảng 5.000 năm trước. Người ta thường cho rằng tập yoga là tập những động tác, tư thế uốn éo kỳ lạ. Nhưng thật ra, yoga bao gồm các bài tập giúp cải thiện thể chất, tinh thần, tình cảm và cả tâm linh của người tập. Đây là một lựa chọn thú vị cho những người mới bắt đầu cũng như những ai luyện tập thể dục thường xuyên.

Từ “yoga” có nguồn gốc từ chữ “yuj” trong tiếng Phạn, có nghĩa là “thêm”, “tham gia”, “đoàn kết”, hoặc “đính kèm”. Bộ môn này được xây dựng dựa trên ý tưởng rằng tâm trí và cơ thể là một. Khi tập, bạn cần kết hợp các kỹ thuật thở, tư thế yoga (còn gọi là asana) và ngồi thiền. Để thực hiện được điều này, bạn cần phải có kỷ luật và phải luyện tập để thống nhất cơ thể, tâm trí và tâm hồn.

Nhiều người tập tin rằng bộ môn này có thể thay đổi thế giới quan, giúp bình tâm và giảm căng thẳng, nhờ đó sẽ giúp cải thiện sức khỏe của bạn.

Các loại hình yoga

Có rất nhiều loại hình yoga, như Ashtanga, Iyengar và Sivananda. Một số loại yoga có phong cách mạnh mẽ hơn, tư thế linh hoạt hơn hoặc yêu cầu kiểm soát hơi thở của bạn nhiều hơn, mỗi loại tập trung vào một khía cạnh khác nhau và có mức độ khó khác nhau. Tuy nhiên, tất cả đều hướng tới cùng một mục tiêu là giúp bạn cải thiện sức khỏe về mặt thể chất và tinh thần.

Hatha Yoga

Khi nói tới yoga, hầu hết mọi người thường nghĩ ngay đến Hatha Yoga. Loại yoga này kết hợp hai điều cơ bản nhất của yoga: phương pháp thở và tư thế (asana) giúp căng tất cả các cơ trên cơ thể. Bạn có thể thực hiện tư thế này khi đứng, nằm, hay thậm chí khi đang ngồi trong văn phòng hoặc khi đang “trồng chuối”. Kiểm soát hơi thở sẽ giúp bạn thư giãn cơ bắp, duy trì tư thế chuẩn, và tập trung suy nghĩ.

Ashtanga Yoga

Loại hình này yêu cầu bạn phải thực hiện liên tục một loạt các tư thế yoga (asana). Đây cũng là loại hình tập trung vào các kỹ thuật thở giúp tập trung tâm trí cũng như kiểm soát sự điều hòa hơi thở bằng cả cơ thể.

Iyengar Yoga

Loại yoga này khá chậm và chi tiết. Đây là một sự lựa chọn tốt cho những người mới bắt đầu đến với bộ môn yoga. Bạn có thể kết hợp thắt lưng, các bộ phận trên cơ thể, và gối ôm để chỉnh sửa tư thế cho chính xác nhất. Các kiểu yoga tương tự gồm có Anusara yoga và Viniyoga.

Sivananda Yoga

Sivananda Yoga được thiết kế bởi Swami Vishnu-devananda dựa trên 5 nguyên tắc cốt lõi bao gồm: tập thể dục đúng cách, tập thở đúng cách, thư giãn đúng cách, chế độ ăn uống thích hợp, tư duy tích cực và thiền.

Bikram Yoga

Bộ môn này còn được gọi là “yoga nóng”. Khi tập Bikram yoga, bạn sẽ ngồi trong một phòng rất nóng, lên đến 40°C. Vì thế, bạn cần cân nhắc một số vấn đề bệnh lý của bản thân nếu muốn tập loại yoga này, ví dụ như tăng huyết áp hoặc tiểu đường, và nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi luyện tập nhé.

Kundalini Yoga

Kundalini là một loại hình thiên về luyện tập tinh thần. Nó tập trung vào thiền, hơi thở và tụng kinh. Học thuyết chính của Kundalini yoga là quy luật cuộc sống, được cho là tập trung tại cột sống. Bộ môn này giúp người tập sử dụng hơi thở và tư thế để giải phóng năng lượng trong cuộc sống.

Power Yoga

Đây là loại hình khó tập nhất, kết hợp giữa yoga và thể dục nhịp điệu. Người tập sẽ thực hiện một loạt các tư thế đồng thời phối hợp nhịp nhàng các động tác đó với từng hơi thở. Power yoga là một trong những thể loại đòi hỏi vận động nhiều nhất. Tùy vào sự hướng dẫn của huấn luyện viên và các tư thế tập luyện của bạn, bộ môn này có thể giúp bạn tăng cường sức mạnh cơ thể cũng như sự linh hoạt và khả năng thăng bằng.

Công dụng

Yoga có thể hỗ trợ điều trị bệnh gì?

Dù vẫn còn cần rất nhiều nghiên cứu về những lợi ích và tầm ảnh hưởng của yoga lên cơ thể, đây vẫn là một phương pháp an toàn và hiệu quả giúp tăng cường các hoạt động thể chất, đặc biệt là thể lực, sự linh hoạt và khả năng thăng bằng. Yoga rất phổ biến với những người bị đau nhức, chẳng hạn như những người bị viêm khớp hoặc thoái hóa khớp, vì những tư thế asana nhẹ nhàng có thể thúc đẩy sự linh hoạt và cải thiện thể lực. Nhiều người cảm nhận rằng yoga còn có tác dụng ổn định huyết áp, điều tiết lưu thông máu, giảm viêm, giảm bớt các triệu chứng của bệnh trầm cảm và căng thẳng, giảm mệt mỏi, và có thể giúp đỡ bệnh nhân hen suyễn hít thở dễ dàng hơn. Một nghiên cứu cũng cho thấy yoga có thể cải thiện chứng mất ngủ mà thậm chí không cần sử dụng thuốc ngủ.

Tuy nhiên, một vài động tác yoga không phù hợp với những người có một số rối loạn nhất định. Hãy tham vấn ý kiến bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu của bạn để tìm hiểu về những động tác tập luyện bạn nên tránh. Đồng thời bạn cũng nên tìm một huấn luyện viên hiểu rõ về bệnh viêm khớp và có thể thay đổi các động tác tập tùy theo nhu cầu của từng người, nhất là khi bạn đang phải sử dụng khớp nhân tạo.

Chuẩn bị tập

Cần chuẩn bị gì để bắt đầu tập yoga?

Yoga phù hợp với mọi người ở mọi lứa tuổi và là một hình thức tập thể dục mà bạn có thể thực hành từ lúc nhỏ cho đến khi trưởng thành. Hầu hết những yogi cho biết họ muốn bắt đầu tập sớm hơn.

Để tập, trước tiên bạn cần tìm một phòng tập yoga gần nhà và chuẩn bị một vài dụng cụ để tập. Dưới đây là tổng hợp những thứ cơ bản nhất bạn cần để tập yoga:

• Phòng tập: Bạn nên tìm một trung tâm yoga trong khu vực gần nhà có mở nhiều lớp yoga khác nhau. Điều này sẽ cho bạn có nhiều lựa chọn hơn và bạn cũng có thể thay đổi lớp học để tìm xem loại hình nào là tốt nhất và phù hợp nhất với mình. Bạn nên chọn những nơi có huấn luyện viên yoga và phòng tập phải có những đạo cụ cơ bản như dây đai và các khối mút đệm để sử dụng nhằm giúp bạn tập trung tập luyện các tư thế một cách chuẩn xác;
• Quần áo thoải mái, thoáng khí: Hãy nhớ rằng, có rất nhiều các động tác duỗi, căng khi tập yoga. Vì vậy, bạn sẽ muốn mặc một bộ quần áo thoải mái, thoáng khí. Khi tập một số bài tập đòi hỏi các tư thế chính xác, như Iyengar, bạn phải mặc các loại trang phục thấy rõ được hình thể (chẳng hạn như leggings hay các bộ đồ liền bó sát như các diễn viên múa ba lê) để các huấn luyện viên có thể dễ dàng điều chỉnh tư thế của bạn. Nên chọn quần áo vừa với cơ thể vì chắc chắn bạn sẽ không muốn bị phân tâm khi luyện tập chỉ vì ống tay áo hoặc thắt lưng của bạn quá chật;
• Một chai nước: Đây là một trong những thứ quan trọng nhất cần mang theo khi tham gia bất kỳ bài tập nào và yoga cũng không ngoại lệ. Việc mất nước do đổ mồ hôi có thể khiến đầu óc bạn quay cuồng. Bạn thậm chí sẽ cảm thấy chóng mặt khi đang phải thăng bằng trên một chân và kiểm soát hơi thở cùng một lúc. Cung cấp nước cho cơ thể giúp bạn tập trung hơn, dù cho bạn có tham gia tập loại hình yoga nào đi nữa;
• Thảm tập riêng: Việc này tùy vào mỗi người vì nhiều phòng tập yoga cung cấp thảm tập cho học viên của họ. Nhưng sở hữu một tấm thảm riêng cũng rất tiện trong vấn đề vệ sinh. Sẽ rất khó chịu khi bạn phải nằm dài trên tấm thảm đã được dùng hàng chục lần. Thêm vào đó, nếu muốn thực hành một vài động tác khi ở nhà thì bạn nên có thảm tập yoga của riêng mình;
• Khăn mặt: Một chiếc khăn sẽ rất cần thiết nếu bạn luyện tập loại hình yoga phức tạp hơn hoặc yoga nóng. Bạn cần phải lau sạch mồ hôi để tránh mồ hôi khiến thảm tập bị trơn trượt gây nguy hiểm. Thêm vào đó bạn sẽ không cần lo lắng về việc mồ hôi rơi vào mắt khi bạn đang cố gắng tập trung và giữ thăng bằng.

Các bài tập

Các mức độ của bài tập yoga

Thông thường, yoga có 3 mức độ: cơ bản, trung bình và nâng cao (đi từ mức 1-3 tương ứng). Tuy nhiên, không cần phải “lên lớp” khi bạn hoàn thành một cấp độ. Một số người có thể chỉ tập mỗi mức 1. Cái quan trọng không phải là khả năng uốn dẻo của bạn, mà là bạn hiểu bao nhiêu, bạn rút ra được kiến thức và kinh nghiệm qua các bài tập yoga như thế nào. Hầu hết các huấn luyện viên sẽ đề nghị mức 1 với những loại hình yoga đơn giản và tư thế cơ bản cho những người mới tập. Ngay cả với một người có nền tảng thể dục hoặc khiêu vũ cũng nên bắt đầu với những lớp ở mức độ 1.

Mức độ 1

Mức độ 1 thích hợp cho những người chưa bao giờ tập yoga và những người có chấn thương (đã có sự đồng ý của bác sĩ và huấn luyện viên). Dù vậy, nhiều người vẫn tập lại mức độ 1 để có thể thuần thục thực hiện những điểm quan trọng trong các tư thế cơ bản. Khi tham gia những lớp học này, bạn sẽ được hướng dẫn từ từ các tư thế yoga cơ bản, tập trung vào sự an toàn và sự liên kết với các tư thế yoga phổ biến.

Mức độ 2

Các lớp ở mức độ 2 đòi hỏi bạn phải có một số kiến thức về yoga, vì bạn cần phải biết làm thế nào để thực hiện các điểm quan trọng của một số tư thế, như giữ thăng bằng trên tay. Nhịp độ các lớp học có thể nhanh hơn một chút so với các lớp mức độ 1 nhưng sẽ có những tư thế cần giữ im trong một khoảng thời gian. Lớp học này sẽ dạy nhiều tư thế và kỹ thuật khó hơn, chẳng hạn như làm thế nào để kiểm soát hơi thở của bạn.

Mức độ 3

Bạn nghĩ mình đã đạt đến đẳng cấp cao nhất của các bài tập yoga? Thật không may, đó là một quan niệm sai lầm cho tất cả những người tập luyện yoga. Vẫn còn rất nhiều điều về yoga cần phải học. Ở trình độ này, bạn phải hoàn toàn tập trung vào những gì đang xảy ra trong cơ thể và tâm trí của bạn. Một lớp học mức độ 3 có thể sẽ có rất nhiều động tác trồng cây chuối và uốn cong kết hợp với một số động tác chuyển đổi cơ bản xen kẽ ở giữa.

Nguy cơ và phòng ngừa

Tập yoga có rủi ro gì không?

Giống như các bài tập thể dục khác, tập yoga cũng có thể có rủi ro. Những người bị thoát vị đĩa đệm hoặc loãng xương nên tránh uốn gập người sâu về phía trước, và những ai có vấn đề về cổ nên tránh xa các động tác trồng cây chuối. Trước khi tập yoga, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ và chia sẻ với huấn luyện viên về tình trạng sức khỏe của mình đồng thời cho họ những việc hay động tác bạn không thể thực hiện được.

Dưới đây là 3 gợi ý giúp bạn quyết định loại yoga nào phù hợp với bản thân:

• Nếu xem yoga như một bài tập thể dục và muốn có được vóc dáng như ý, bạn nên chọn các loại yoga mạnh mẽ như Power yoga, Ashtanga yoga, hoặc Bikram yoga;
• Nếu muốn khám phá sự kết nối đặc biệt giữa cơ thể và tâm trí, bạn có thể chọn lựa các loại yoga nhẹ nhàng, yên tĩnh, những loại có kết hợp ngồi thiền, tụng kinh và tìm hiểu về các khía cạnh triết học của yoga;
• Nếu bị chấn thương, hay có một tình trạng bệnh lý hoặc những hạn chế khác, bạn nên chọn lựa các lớp học chậm và tập trung nhiều vào việc điều chỉnh động tác.

Dù tập luyện với mục đích gì, bạn cũng cần học một vài lớp cơ bản để có thể dễ dàng chuyển đổi qua các tư thế. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu một bài tập hoặc chương trình luyện tập mới, đặc biệt nếu sức khỏe bạn có vấn đề hoặc bạn đã lớn tuổi.

Làm thế nào để giữ an toàn khi tập yoga?

Các chuyên gia cho rằng yoga khá an toàn. Rất hiếm khi xảy ra chấn thương khi tập yoga nhưng cũng giống như bất kỳ bài luyện tập nào khác, tai nạn vẫn có thể xảy ra. Một số chấn thương khi tập yoga là do duỗi cơ quá nhiều lần hoặc căng cơ quá mức, hoặc bị té do trơn trượt. Căng cơ nhẹ nhàng và chuẩn bị các dụng cụ của bạn cẩn thận trước khi tập yoga sẽ có thể giúp bạn ngăn ngừa thương tích.

Yoga hoàn toàn an toàn nếu bạn được dạy đúng cách bởi một huấn luyện viên yoga được đào tạo bài bản. Bạn sẽ đảm bảo sự an toàn cho bản thân khi chọn được đúng huấn luyện viên và chọn lớp phù hợp với thể trạng.

Nếu bạn đang tiếp nhận liệu trình điều trị bệnh lý nào đó, hãy nói với bác sĩ về ý muốn sử dụng một liệu pháp thay thế. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định các rủi ro liên quan và tư vấn để bạn có thể chọn lựa một lớp yoga phù hợp.

Nguồn: Tổng hợp
Bùi Gia.