Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ vừa thông báo về hơn 20 ca bệnh AFM trong hai tháng qua. Tính từ đầu năm 2018 tới nay, tại 22/50 bang của nước Mỹ đã ghi nhận 62 trường hợp mắc bệnh. Đây cũng là số bệnh nhân AFM nhiễm trong cùng thời điểm của năm 2014 và 2016. Giới chức y tế cảnh báo xu hướng số bệnh nhân có thể tăng do mùa dịch (mùa Thu hằng năm) chưa kết thúc.
Các chuyên gia của CDC đang tiến hành phân tích mẫu xét nghiệm của các bệnh nhân AFM, và mặc dù có các đặc điểm tương tự, nhưng không có mẫu nào dương tính với virus gây bệnh bại liệt. Bà Nancy Messonnier, Giám đốc Trung tâm Các bệnh miễn dịch và hô hấp quốc gia thuộc CDC, cho biết hiện vẫn chưa có phác đồ điều trị thích hợp cho các bệnh nhân mắc căn bệnh này. Các chuyên gia y tế cũng chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh và những hệ quả lâu dài của AFM.
Có nhiều nhận định rằng căn bệnh trên có thể là do một virus đường ruột hoặc virus gây bệnh cảm cúm. Tuy nhiên, những virus này được tìm thấy chỉ ở một số ít bệnh nhân và không giúp giải thích được việc gia tăng số ca bệnh vào cuối mùa Hè vừa qua. Các nhà khoa học xác định được tỷ lệ nhiễm bệnh tại Mỹ là 1/1.000.000 người mỗi năm.
Kể từ năm 2014 đến nay, có tổng cộng 386 trường hợp được xác định mắc AFM, trong đó chủ yếu là những người dưới 18 tuổi. Các số liệu thống kê cho thấy độ tuổi trung bình của bệnh nhân mắc AFM là 4 tuổi. Một số người nhiễm bệnh có khả năng phục hồi sức khỏe nhanh chóng, song một số khác lại bị liệt tứ chi. Căn bệnh ảnh hưởng tới hệ thần kinh qua tủy sống này cũng đã khiến một trẻ nhỏ tử vong trong năm ngoái.
Trong hơn 18 tháng qua, có đến 25 trẻ em ở tiểu bang California bị nhiễm loại virus lạ giống virus sốt bại liệt đã gây tê liệt cho 5 trong số những bệnh nhân này. Thông tín viên VOA Jessica Berman tường thuật rằng chứng bệnh tê liệt gây ra bởi một loại virus cùng họ với bại liệt.
Bệnh bại liệt đã bị loại hầu hết trên toàn cầu, bao gồm Hoa Kỳ, sau sự phát triển của một loại thuốc chủng ngừa vào giữa thập niên 1950. Những vụ bộc phát đã được ghi nhận ở các quốc gia trong đó có Afghanistan, Pakistan và Nigeria.
Các chuyên gia rất ngạc nhiên và cực kỳ quan ngại khi có hơn hai chục đứa trẻ ở Nam California và Vịnh San Francisco bị nhiễm chứng bệnh bí ẩn, giống như bại liệt, tấn công vào hệ thần kinh trung ương gây ra tê liệt. Cho đến nay, các nhà điều tra nói rằng có 5 đứa trẻ đã mất vĩnh viễn khả năng sử dụng một tay hoặc chân hoặc nhiều hơn.
Các bác sĩ nghi ngờ một loại virus là nguyên nhân, nhưng chưa xác nhận được sự hiện diện của loại virus này trong tất cả những đứa trẻ bị bệnh. Họ đã xác định enterovirus-68, cùng họ với virus bại liệt, là thủ phạm chỉ trong 2 trường hợp.
Trong khi có hơn 100 loại enterorirus trên thể giới, vi-rút EVN-68 rất hiếm, theo ông Steven Tracy, giáo sư bệnh lý học và vi sinh học của Trung tâm Y khoa của trường đại học Nebraska ở Omaha. Còn hiếm hơn nữa, ông nói, là sự phát triển thành tê liệt ở những trẻ em bị nhiễm vi-rút. Giáo sư Steven Tracy cho biết:
“Enterovirus rất phổ biến và là nguyên nhân của rất nhiều bệnh nhẹ, bệnh cảm và những bệnh đại loại như vậy”.
Các dòng enterovirus mới xác định đã được ghi nhận ở những đứa trẻ tại châu Á và Australia, gây ra các triệu chứng giống như bại liệt.
Loại thuốc chủng ngừa bại liệt không chống lại được vi-rút ENV-68 vì chúng là hai loại enterovirus khác nhau. Tuy nhiên, ông Tracy cho biết một loại thuốc phòng ngừa có thể được triển khai nhanh bằng việc lấy thuốc chủng ngừa bại liệt làm mẫu. Ông giải thích:
“Ðó là hoàn toàn có thể. Chúng ta biết làm thể nào để làm thuốc chủng ngừa enterovirus từ công việc đơn giản cho đến phát triển thành thuốc chủng ngừa bại liệt, cả hai loại thuốc tiêm và thuốc uống”.
Vì có ít ca nhiễm ENV-68 nên ông Tracy nói các công ty dược phẩm chắc sẽ không bắt đầu việc chế tạo thuốc chủng ngừa sớm.
Trong khi đó, các bác sĩ và các giới chức y tế công cộng tiếp tục nhấn mạnh rằng bệnh tê liệt từ ENV-68 là cực kỳ hiếm. Tuy nhiên, họ nói rằng các bậc phụ huynh nên gấp rút đưa trẻ đến bác sĩ bất cứ khi nào thấy những dấu hiệu yếu đi xuất hiện bất ngờ ở trẻ.
Sáu trường hợp viêm tủy liệt mềm cấp đang được điều tra ở Minnesota và 14 trường hợp khác đã được báo cáo ở Colorado. Viêm tủy liệt mềm cấp (AFM) được thừa nhận lần đầu tiên vào năm 2014, với 120 trẻ được chẩn đoán. Kể từ đó, tỷ lệ mắc bệnh diễn biến phức tạp, và cho đến thời điểm này trong năm CDC đã xác nhận 38 trường hợp mắc bệnh ở 16 bang.
Số ca bệnh tăng so với 33 trường hợp được xác nhận vào năm 2017. Năm 2016, đã có 149 trường hợp được xác nhận trên khắp 39 bang và Quận Columbia.
Theo CDC, nguyên nhân của bệnh còn chưa rõ. Bệnh ảnh hưởng đến hệ thần kinh, đặc biệt là vùng chất xám của tủy sống, khiến cơ bắp và phản xạ bị yếu. Những người mắc bệnh sẽ bị yếu tay và chân, yếu mặt, khó nuốt, nói ngọng, sụp mi và khó chuyển động mắt.
Một biến chứng nghiêm trọng của bệnh là suy hô hấp, có thể xảy ra khi các cơ hô hấp bị yếu. CDC thừa nhận còn chưa rõ những hậu quả lâu dài, nhưng trong một số rất ít trường hợp, bệnh có thể gây tử vong.
"Chúng tôi biết rằng một số bệnh nhân có chẩn đoán AFM đã hồi phục nhanh chóng và một số bệnh nhân tiếp tục bị liệt và cần được chăm sóc liên tục", cơ quan này cho biết.
Song cho dù có tăng thì bệnh vẫn hiếm gặp. Theo CDC, mỗi năm chỉ có chưa đến 1/1 triệu người Mỹ mắc căn bệnh này. Hầu hết các trường hợp xảy ra ở trẻ em, và nguyên nhân còn chưa rõ. Người ta nghi ngờ bệnh là do vi-rút gây ra. Mặc dù "không có tác nhân (mầm bệnh) nào được phát hiện một cách nhất quán" là nguyên nhân, CDC trước đây đã xác định enterovirus D-68 có mặt ở một số bệnh nhân. Trong năm 2014, đã có một sự bùng nổ EV-D68 trên khắp nơcs Mỹ, là một trong số hơn 100 loại enterovirus không phải bại liệt.
Theo Sở Y tế Colorado, 11 trong số 14 trường hợp viêm tủy cấp tính ở bang này có xét nghiệm dương tính với enterovirus A-71. Vi-rút này có thể gây ra mọi thứ từ bệnh nhẹ đến viêm màng não và viêm não.
Sở Y tế Minnesota cho biết trong một thông cáo báo chí rằng cơ quan này đang điều tra 6 trường hợp ở trẻ em, xảy ra kể từ giữa tháng Chín. Tất cả các trường hợp gần đây ở bang này đều là trẻ em dưới 10 tuổi và tất cả đều nhập viện.
Vì nguyên nhân của bệnh còn chưa rõ, các cơ quan y tế khuyên người dân nên thực hiện các biện pháp bảo vệ, bao gồm cập nhật vắc-xin, ngăn ngừa muỗi đốt và thực hiện các biện pháp phòng ngừa tương tự như phòng cúm hoặc cảm lạnh, bao gồm rửa tay thường xuyên.
Giống bệnh bại liệt, viêm tủy sống liệt mềm cấp tính tấn công vào hệ thần kinh, làm cho các chân và tay tê liệt và thậm chí mất hoàn toàn khả năng chuyển động.
Đây là một bệnh cực kỳ hiếm. Hiện tại, các chuyên gia y tế vẫn chưa biết rõ nguyên nhân tại sao trẻ lại bị mắc bệnh này, theo Daily Mail ngày 6.10.
Vào năm 2014, nhiều trẻ ở Colorado và Califorina (Mỹ) cũng đã bị bệnh này tấn công. Lúc đó, các bác sĩ nghĩ có thể do vi rút có tên EV-D68 gây ra.
Từ ngày 20.9.2018, chùm ca bệnh mới đã bùng phát nhanh chóng ở Minnesota, với ít nhất 6 trẻ (dưới 10 tuổi) bị bệnh. Số lượng này đã nâng tổng số trẻ bị viêm tủy sống liệt mềm cấp tính lên 44 ở Mỹ trong năm nay.
Người bệnh thường có những triệu chứng như một tay hoặc chân bỗng nhiên tê liệt hoặc đi khập khiễng.
Thỉnh thoàng người bị bệnh cũng liệt mặt hoặc không còn sức để kiểm soát cơ mặt và nói ngọng. Triệu chứng này cũng giống các bệnh khác nên các bác sĩ thường nhầm lẫn và không chẩn đoán ra, theo Daily Mail.
Trong những năm gần đây, đa số người bị viêm tủy sống liệt mềm cấp tính này toàn là trẻ em.
Orville Young (4 tuổi) được xem là ca đầu tiên được chẩn đoán bị bệnh này ở Minnesota, theo The Star Tribune. Đầu tiên cậu bé có những dấu hiệu như cảm lạnh và sau đó không thể di chuyển chân và phần trên của tay phải.
Các bác sĩ lúc đầu nghĩ cậu bé bị đột quỵ nhưng chẳng bao lâu sau họ nghi ngờ cậu bé bị viêm tủy sống liệt mềm cấp tính. Bệnh của cậu bé tiến triển rất nhanh đến nỗi cậu bé có một khoảng thời gian khó thở. Liệt cơ hô hấp có thể làm gia tăng nguy cơ tử vong ở bệnh nhân rất cao.
Mãi cho đến tháng trước, cậu bé Orville vẫn phải tập vật lý trị liệu. Nhờ vậy, chân cậu bé hầu như có thể vận động lại nhưng không hoàn hảo giống như lúc trước. Tay cậu bé vẫn còn bị liệt.
Nguồn: Tổng hợp
Bùi Gia.
